Als je aan een psychopaat denkt, denk je misschien aan Michael Myers van de film Halloween. Belangrijk om te weten is dat niet iedereen die psychopathische trekken heeft, direct een seriemoordenaar is.

 

Niet elke psychopaat heeft evenveel psychopathische trekken. Er is sprake van een spectrum. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de Hare Checklist waarmee je kunt achterhalen in hoeverre je zelf over psychopathische trekken beschikt. Mensen die op de schaal van de Hare Checklist 25 of 30 halen zijn gevaarlijk, stelt neurowetenschapper James Fallon. (Kraaijvanger, 2014)

​

Het verschilt dus per persoon. Er zijn mensen die een aantal van deze psychopathische trekken hebben en daardoor juist heel goed kunnen functioneren in deze samenleving. Uit onderzoek blijkt zelfs dat het percentage met psychopathische trekken hoger ligt in de zakenwereld dan in de bevolking als geheel. Je kunt ze vooral vinden in posities waar ze veel macht en controle kunnen uitoefenen op anderen, zoals bijvoorbeeld een baas van een bedrijf. Een psychopaat kan gemakkelijk omgaan met snelle veranderingen en chaos, hij maakt er zelfs gebruik van om mensen te manipuleren. Dit maakt hem tot een krachtige leider die niet snel van zijn stuk te brengen is.

 

De diagnose psychopaat is moeilijk te stellen. Het is niet zo makkelijk als een röntgenfoto maken om te kijken of je been is gebroken of niet. Wetenschappers zijn nog bezig met onderzoeken wat het precies is. Over een aantal dingen zijn ze al wel zeker, namelijk dat het brein van een psychopaat anders werkt dan dat van een individu wie geen last heeft van psychopathische klachten. Uit onderzoek blijkt dat er grofweg drie grote verstoringen zijn in de hersenen. Als eerst is dat de amygdala waarvan we weten dat deze verantwoordelijk is voor het verwerken van emoties, met name negatieve emoties zoals angst en agressie. Ten tweede is het de prefrontale cortex, die zorgt voor de controle over het gedrag en emoties. Ten derde is er de verbinding tussen deze twee die minder goed functioneert.

 

Uit onderzoek bleek dat het oeps gebied in de prefrontale cortex bij psychopaten niet goed werkt. Het oeps gebied heeft deze naam gekregen omdat deze actief wordt bij het detecteren van fouten en het aanpassen van je gedrag wanneer je een fout hebt gemaakt. Bij mensen met psychopathie gaat het laatste mis. Ze leren niet van hun eigen fouten en passen hun gedrag niet aan. Een psychopaat ziet de fouten van een ander ook nauwelijks. Om sociaal te kunnen leren is het belangrijk dat je leert van je eigen fouten en die van anderen. Je leert hierdoor wat goed en fout is.  (Labyrint, 2011)

 

Daarnaast heeft de psychopaat minder cortisol. Dit betekent dat een psychopaat minder reageert op stress. Bij mensen zonder psychopathische klachten stuurt de hypofyse via een soort ‘hotline’ een signaal naar de hypofyse wanneer er gevaar dreigt. De hypofyse is een soort schakelstation tussen je hersenactiviteit aan de ene kant, en de hormonale activiteit aan de andere kant. Op het moment van stress reageert de hypofyse door een signaalhormoon, corticotropine, te sturen naar de bijnieren. Hier reageren de bijnieren op door cortisol aan te maken. Cortisol zorgt ervoor dat je alerter bent en dus beter op gevaar kunt reageren. Hierdoor lijkt het erop dat psychopathisch gedrag deels voortkomt door gebrek aan emoties en stress. (Broeke, 2007)